ÇİÇEK (Variola)

Akut, enfeksiyöz bir hastalıktır. Her yaşta ve her cinsten ki­şiler bu hastalığa yakalanabilir. İki tipi vardır: Variola majör ve variola minör. Bu iki tip, esasında birbirine çok fazla benzemekle beraber, variola major’da ölüm oranı % 15, buna karşılık variola minor’da % 0,2’dir.
Nedeni: Filtre olabilen ve hastalık yaralarının içindeki sıvıda bulunan bir virüstür. Bulaşması, hastayla, hastanın eşyalarıyla, hastayla ilgili kişilerle temas­la, olasılıkla sineklerle ve virüslü hava­nın solunmasıyla olmaktadır. Kuluçka dönemi 10-14 gündür.
Belirtileri: Başlangıç, genellikle ani ve şiddetlidir. Baş ağrısı, kusma, sırt ağrısı, kas sertliğiyle birlikte ateş 39-40 dereceye kadar yükselir. Genellikle, esas deri belirtilerinin görülmesinden önce, deride kızıl hastalığını andırır bir genel kızarma belirir. Hastalığın üçüncü gü­nünde asıl çiçek hastalığı kırmızılığı or­taya çıkar ve ateş normale iner. Kırmı­zılık, noktalar ve küçük, sert kabartılar halindedir; bunlar, içi sıvı dolu kesecik­ler, sonra da sivilce adı verilen cerahat­li kesecikler şeklini alır. Bu evrede, ateş yeniden yükselmeye başlar ve yaklaşık olarak on ikinci günde sivilceler patlar. On altıncı gün dolayında, sivilcelerin üzerinde kabuklaşma başlar. 2-3’üncü haftalarda kabuklar düşer ve yerlerinde çukurluk bırakırlar. Kırmızı noktalar, ön­ce kol ve bacaklarda, alın ve saçlı de­ride, daha sonra vücutta da ortaya çı­kar. (Bu durum, suçiçeğinde görülenin tam tersidir; suçiçeğinde, kırmızı lekeler gövdede başlayıp, yüz, kol ve bacak­lara sonradan yayılır).
Hastalığın üç tipi tanımlanmaktadır: a) Basit tip: Genellikle görülen tip olup, sivilceler birbirinden ayrıdır ve hastalı­ğın gidişi iyidir.b) Şiddetli tip: Birçok sivilceler bir ara­ya gelir ve bazen yüzeysel abseler oluş­tururlar. Bu tipte, genellikle hastanın du­rumu çok ağırdır ve bazen delirium gö­rülür. Hastalığın gidişi genellikle kötü­dür.
c) Kanamalı tip: Burada, sivilceler için­de, mukozalarda ve göz konjonktivaşın-da kanamalar görülür. Bu tip, çiçeğin en fazla öldürücü, en ağır şeklidir.
Tedavi: Hiçbir belirli tedavi yoktur. Hasta yatırılmalı, saçı kısa kesilmeli ve derisi % 1 potasyum permanganat eri­yiği ile yıkanmalıdır. Yüz ve gözleri ko­rumak ve bu amaçla gözleri sık sık yı­kamak gereklidir. Hasta, 6 hafta süreyle veya bütün kabuklan dökülene kadar, karantinaya alınmalıdır. Önleyici (pro-filaktik) tedavi, çocukken kişiyi aşılamak ve belirli aralıklarla, salgın zamanların­da aşıyı tekrarlamaktır. Hastayla temas etmiş kişiler aşılanmalı ve 16 gün sü­reyle göz altında tutulmalıdır. Marboran (N-methylisatin B-thiosemicarbazo-ne) adlı ilacın önleyici etkisi vardır ve 3 gramlık 2 doz halinde verilir. Temas etmiş kişilere ayrıca, önleyici olarak, hiperimmün gamma globülin yapılabilir.