KEMİKLER

KEMİKLER. Kemikler; yumuşak doku­ları korur ve onlara desteklik eder. Ay­rıca, kaldıraç gibi iş görerek, kişinin ha­reket etmesini sağlar. Kemikler, değişik miktarda yumuşak dokuyla, sert kristal cinsi bir mineral olan kalsiyum apattit-ten oluşmuştur. Bir çocuk kemiğinin, yaklaşık olara üçte ikisi bağdokusuyken, yaşlı bir adam kemiğinin yapısında üçte iki oranında minerale rastlanır. Bundan ötürü, çocukların kemikleri esnektir ve yaşlıların kemikleri kolay kırılabilir, de­nir.
Kemikler, biçimlerine göre, uzun, yas­sı, düzensiz ve kısa olmak üzere sınıflan­dırılır:
Uzun kemikler: İki ucunda süngersi ke­mik bulunan, tüp şeklinde bir saptan oluşmuştur. Süngersi dokuyu yapan ince kemik tabakaları, üstlerinde taşıdıkları mekanik gerilime göre oluşur ve sert bir kemik tabakasıyla kaplıdır. Kol ve ba­cak kemikleri, bu tiptendir.
Yassı kemikler: İç ve dışta bulunan iki sert kemik tabakası arasında kalan, sün­gersi kemikten ibarettir. Kafatası kemi­ği, bir yassı kemiktir.
Düzensiz kemikler: Omurlar bu tipe ör­nektir. Bunlarda da süngersi kemik bu­lunur ve sert kemik tabakasıyla kaplı­dırlar.
Kısa kemikler: Yapıları, uzun kemikle-rinkinin aynıdır.
Kemikleri kaplayan periost adlı bir zar vardır. Kemikteki ufak deliklerden, kemiğin iç bölümüne kan damarları gi­rer. Büyüme sona erdikten sonra, periost da kemiğin kanlanmasını sağlar. Doğuş­ta, kan hücrelerinin yapıldığı bölge ol­duğundan, tüm kemiklerin iliği kırmızı­dır. Zamanla, kırmızı, aktif ilik azalır; erişkinde, iliğin çoğu yağlı ve sarı olup,aktif, kırmızı iliğe omurlarda, kafatası, leğen kemiği, kaburga ve göğüs kemik­lerinde rastlanır. Acil durumlarda (ağır kanama gibi), uzun kemiklerin iliği, ye­niden kan hücrelerini yapabilir. Gelişme ve büyüme: Kemikler, zar ya da kıkırdaktan oluşur. Büyüme devri boyunca, bu kıkırdak dokuya, büyüyen kemiğin ucunda rastlanır ve epifiz plağı adını alır. Uzun kemiklerde, her iki uçta da epifiz plakları vardır ve iskelet büyü­mesi sona erene kadar bu bölgeler ke­mik yapmaya devam eder.
Büyüme süresince, kemik yapımına katılan iki tip hücre vardır: Osteoklast-lar, kemik emilimine, osteoblastlarsa, mineral kısmın biriktiği bağdokusu ça­tısının yapısına yarar. Çocukluk ve bu­luğ çağlarında yapılan kemik miktarı, emilen ya da yıkılandan fazladır. Eriş­kinde ise, yapılan ve yıkılan kemik oran­ları sabit bir dengededir. Yaşlılıkta, yıkıl­ma, yapılmadan fazladır. Bundan ötürü, kemik dokusu gevşer (osteoporoz) ve ke­miklerde kolaylıkla, çatlak ya da kırık­lar oluşur.