Gebelik Süresi ve İşaretleri

GEBELİK (Gestasyon).

İnsanda, ortala­ma gebelik süresi 274-280 gündür. Ge­beliğin ilk işaretleri, âdetin kesilmesi, memelerin büyümesi, sabah veya akşam bulantıları ve sık idrar etmektir. Üçüncü ayda meme uçları ve çevrelerindeki renk­li bölge koyulaşır ve 18’inci hafta ci­varında fetus’un hareketleri hissedilir. Üçüncü aydan itibaren gebe rahim, ka­rın duvarından hissedilebilir. Bununla birlikte, bu işaretlerin hiçbiri kesin ge­belik belirtisi değildir ve bir kadının, bütün bu işaretlerin varlığına ve hatta karnının devamlı büyümesine rağmen, gebe olmaması mümkündür. Kesin ge­belik işaretleri, 4-5 ay dolayında çocuk kalp seslerinin duyulması, tecrübeli bir doktorun, vajinal muayenesi ile teşhise götürür. Günümüzde ultrason ve biyolo­jik gebelik testlerinden birinin pozitif so­nuç vermesi teşhis için yeterli sayılmak­tadır.
Gebeliğin, normal bir durum olması­na rağmen, görülmesi olası anormallik­lerin zamanında teşhisi ve kontrol altı­na alınması için, doğum öncesi düzenli aralıklarla gebenin muayenesi gereklidir.İlk muayenede, hastanın öz ve soy geç­mişi hakkında bilgi edinilir, pelvis öl­çüleri ve kan basıncı saptanır, idrar ve kan testleriyle böbreklerin sağlık duru­mu ve kandaki Rh-antikorlarının (bkz. Kan Grupları) varlığı öğrenilir, frengi ve toksoplasmasis olup olmadığı testler­le araştırılır ve kan grubu saptanır. Ge­beye, sağlığı ve beslenmesine ilişkin ge­rekli bilgi verilebildiği gibi, doğumla il­gili doktor ve hastaneyle önceden ilişki kurulur. Bunu izleyen muayenelerde, ge­beliğin normal ilerleyip ilerlemediği belli olur.

Genel sağlık:
Birçok kadın, gebelik süresince bir dur­gunluk, huzur ve mutluluk duygusu için­dedir. Sağlığı da son derece iyi olabilir. Böyle talihli olmayan bazı kadınlar ise kendilerini çaresiz ve keyifsiz hissedebi­lirler. Birçoğu unutkan, beceriksiz, bazen de içlerine kapanık olurlar.
Gebelik değişimlerinden birçoğunun nedeni, gelişmekte olan bebeğin korun­ması, doğuma hazırlanması ve doğduk­tan sonra beslenmesi için kadının vücu­dunda oluşan birtakım gerekli uyarlama­lardır. Öteki değişimlerse, etkisiz ya da sa­kıncalı tepkiler olarak görünmektedir; sanki beden ve duygular düzenli ve ya­rarlı bir biçimde tepki göstermeyi başaramamaktadır. Örneğin, gebeliğin erken dönemlerindeki iştah kaybının, bulantı­nın ve kusmanın anneye ya da bebeğe ne gibi bir yaran olacağını anlayabilmek güçtür; ama bütün gebe kadınların dört­te üçü bu şikâyetlerde bulunduklarına göre, bunların normal sayılması gerek­mektedir. Bu gibi belirtiler genellikle ha­fiftir ve 3-4 ay sonra geçer. Kusma aşı­rı olmadığı ve aşırı kilo kaybıyla birlikte görülmediği sürece, hiçbir zarar vermez ve gelişen embriyonda herhangi bir bo­zukluğa yol açmaz. Embriyon gerekli olan besinini alır; annenin beslenmesindeki dalgalanmalardan plasenta sayesin­de korunur. Deride renk değişimi Normal olarak koyu renkli olan ya da örneğin, kemer gibi şeylerin basıncı al­tında kalan deri alanlarında koyulaşma belirgin olarak artar. Birçok kadında, karnın orta çizgisi üzerinde dikey bir kahverengi çizgi (linea nigra) belirir. Ba­zen yüz özellikle etkilenir ve koyulaş­manın yüzde bir leke halinde belirgin­leşmesi durumuna da “Gebelik Maskesi” adı verilir. Kuvvetli güneş ışığı bu etki­yi artırabileceği için güneş banyosundan kaçınmak yerinde olur. Deri koyulaşma­sı genellikle doğumdan sonra geçer; ama bazen tamamıyla geçmeyip, kaldığı da görülmektedir.

Gerilme izleri
Gebeliğin ileri aylarında karında, göğüs­lerde ve seyrek olarak kalçalarda birta­kım gerilme izleri belirebilir. Bunlar, de­rideki derin dokuların yüzeysel dokular kadar esneyememesinden ileri gelir. Bu izlerin görülme olasılığı aşırı derecede kilo alan kadınlarda daha fazlaysa da, ince yapılı kadınlarda belirdikleri de gö­rülebilmektedir. Gerilme izleri başlan­gıçta kırmızıdır ve kaşıntı yapabilir. Ge­belikten sonraki birkaç ay içinde bun­lar kaybolur ve yerlerinde belli belirsiz gümüşi bir beyazlık kalır.

Doku yumuşaması
Bütün vücutta lifli bağdokusu yumuşar ve esnekleşir. Pelvis kemiklerini bir ara­da tutan bağlar, bebeğin daha kolay ge­çebilmesi için, biraz gevşer. Vajen ağzı­na yakın pelvis tabanı ile serviks (rahim boynu) dokuları da esnekleşir ve böy­lece doğum sırasında rahim, bebeği at­mak üzere kasıldığı zaman açılması ko­laylaşır.

Hormonlar
Plasentanın ürettiği hormonlar, gebelik süresince bedensel işlevlerin, uyarlama­ların ve büyümenin başlıca düzenleyici­leridir. Bunlar âdet süreleri içinde yu­murtalıkların ürettiği östrojen ve pro-jesterona benzer. Sağlıklı bir gebelik için dengeli bir rejim gereklidir; ama “iki kişilik yemek” yen­mesi de gerekmez. Enerji sağlanması, or­ganların iyi bir durumda tutulması ve barsakların normal çalışabilmesi için dengeli bir rejimde yeterli miktarlarda protein, karbonhidrat, yağ, vitaminler, mineraller ve kaba maddeler bulunma­lıdır. Anne vücudu fetüsün besin alabi­leceği bir depo gibi olduğundan, bebek yetersiz bir rejimle de gelişebilir; ama annenin sağlığı mutlaka tehlikeye düşer. Halsizlik ve uyuşukluk görülür; kansız­lık, kan zehirlenmesi, erken doğum ve yetersiz süt üretimi gibi yan etkilerin gelişme olasılığı artar ve bunlar da be­beği dolaylı olarak etkileyebilir