Sağlık Sözlüğü – E

Vücudun, dışarıdan ge­len organizmalarca istilâ edilmesine, en-feksiyöz hastalık adı verilir. Bu duru­mun özelliği, hastalığın, insandan insana veya hayvandan insana bulaşabilmesidir. Organizmalar vücuda girdikten sonra, doğrudan etki alanları ne kadar dar olur­sa olsun, genel bir reaksiyon doğurur­lar. Vücut yüzeyinde yaşayan asalakla­rın enfeksiyon yerine enfestasyona ne­den oldukları söylenir. Hastalık nedeni olan bakteriler,...

Genel anestezi altındaki hastada serbest bir solunum yolu sağlanması amacıyla, trakea için­den, ses telleri arasından uzatılan bir tüptür. Tüpü, bir laringoskop yardımıyla burundan uzatıp, narkozitörün ses tel­lerini rahatça görmesi mümkündür; bu­na karşılık, ses tellerine hiç bakmadan da tüp, boğazdan sokulabilir. Bu son teknik, tecrübeli bir narkoZitör tarafın­dan başarıyla uygulanabildiği halde,...

ENDOMETRİOZ Nedeni: Çeşitli kuramlar vardır: Bun­lardan birine göre, anormal hormonal uyarma sonucu, rahim ve fallop borula­rını yapan (bkz. Fallop Boruları) hücre­lerin, değişik yerlerde doku yapmaya başlamasıdır. Diğer bir kuram da, ra­him iç yüzeyinden ayrılan hücre grup­larının, fallop boruları yoluyla gidip, över yüzeyleri gibi anormal yerlere yer­leştiğini ve buralarda bir nevi...

Kalp iç yüzeyinin ilti­habıdır. Nedeni: Normal kalplerde, ağır kro­nik hastalıklar sonu veya ilaç alışkan­lığından doğan zafiyet halleri dışında, iltihap görülmez. Buna karşılık, hasta veya anormal yapıdaki kalplerde, enfek­siyona sık rastlanır; kalpte, doğuştan şe­kil bozukluğu ya da romatizma gibi hal­ler varsa, iltihaplanması olağandır. En-fekte eden organizma, genellikle, kronik bir iltihap meydana getiren...

Kan dolaşımına, vücudun başka bir bölgesinden karışan maddeyle bir atardamarın tıkanmasıdır. Bu mad­de, bir kan pıhtısı parçası (kalbin hasta bir kapağından, trombuslu bir toplar­damardan kopmuş olabilir), bir tümör parçası, bakteri kitlesi, yağ damlacıkları veya hava kabarcıkları olabilir. Embo-lizmin sonucu anidir ve bir doku bölü­münün kanlanması durur, o doku ölüp yumuşar;...

Embesilite Nedir? Zekâ geriliğinin en önem­li ikinci derecesidir. Embesilitenin altın­daki zekâ geriliği idyosi adını alır. Em­besilitenin yasal olarak tanımı: "Doğuş­tan ya da çok erken çocukluk dönem­lerinden beri varolan, idyosiliğe kadar varmayan; fakat kendilerini ya da işle­rini yönetmekten yoksun olan; kişi ço­cuk ise, bunların öğretilmesini engelle­yen zekâ geriliği"dir. Embesilite türü ze­kâ geriliği...

ELEKTROŞOK TEDAVİSİ (Elektro-konvülsif tedavi). 1934'te, Budapeşteli von Meduna, psikiyatride şok tedavisini uygulamaya başladı. Bu tedavide şok, ilaçla sağlanmaktaydı. Sonraları İtalyan Carletti, şoku elektrik akımıyla verme yöntemini buldu. Şok tedavisi veya di­ğer deyimiyle, "konvülsif tedavi"nin ta­rihçesi ilginçtir: Von Meduna, şizofre­ni ve saranın karşıt iki hastalık olduğu­na inanmakta ve birinin varlığında di­ğerinin...

Bu kaza­lar, elektrik akımı ya da şimşekle olu­şur ve ortaya çıkan durum, çeşitli fak­törlerle bağlıdır (akımın voltajı gibi). Amperaj, voltajdan önemlidir ve alter­natif akım, doğru akımdan zararlıdır. Kuru kumaşlardan geçen akım, ıslak ku­maşlardan geçen veya doğrudan çıplak deriye rastlayan akım kadar tehlikeli de­ğildir. Bütün akımlar, vücut toprağa bağ­lı olduğu zaman...

İnsan elinde, başparmağın, diğer parmaklarla karşılıklı iş görüp, ufak ci­simleri ele alabilmesi yeteneği, insan tü­rünün bir özelliğidir ve bunun için de el, çok duyarlı ve karışık bir alet göre­vini yapmaktadır. Eli temsil eden alan, insan beyninde, diğer hayvanlarda oldu­ğundan daha geniştir ve beyinde bir bo­zukluğun ilk belirtilerinden biri, el par­mak...

Kalp vuruşu normal olarak düzenlidir. Sinoatrial adı verilen ve sağ kulakçıkta bulunan vuru düzen­leyici, kulakçıklardan geçen bir kasılma dalgasını başlatan uyarım gönderir. Bu kasılma, sağ kulakçıkla sağ karıncık ara­sındaki deliği kapatan triküspit valvülün (üçlü kapakçık) yanındaki başka bir özel hücre grubu olan atriyoventriküler düğü­me ulaşınca, bu düğümün özel bir kas...

Mo­tor sinirler (kasları oynatan sinirler) ge­nellikle beyin kabuğundan omuriliğe uza­nırlar ve omurilik içinde de kortikospi-tal veya piramidal traktus adını alan belirli yoldan (sinir lifleri demetlerinin oluşturdukları yoldan) giderler. Bu yola "piramidal" adının verilmesinin nedeni, sinir liflerinin beyin medullasmdan (bkz. Medulla) geçerken, beyin ön yüzeyinde piramit şeklinde bir çıkıntı yapmalarıdır. Piramidal...

Beyin, üç zar tarafından kaplanmıştır. Bu zarların en dışta olanı dura materdir. Dura mater, kafatasının iç yüzüne sıkıca yapışık­tır ve içinden kan damarları ve özellikle, Dura-dışı kanama,  Ekstradural Kanama. şakak bölgesinde orta meninks atarda­marı geçer. Şakak bölgesine gelen şiddet­li bir darbe sonucu ya da kafatsı kırığını takiben kırık çizgisinin şakak bölgesine...