Memeden Kesmek

Bebeği memeden kesmek yalnızca anne sütüyle beslerken süttozu, inek sütü ya da katı gıdalar vermeye başlamak ya da ana besin olan.sütü yavaş yavaş azaltarak başka besinlere geçmek anlamına gelir.

Bebeği memeden kesme zamanı kültüre ve çağa göre farklılık gösterir. Batı Avrupa toplumlarında yaşamın 4-6. aylarından sonra süte yalnızca tahıl unu katmak, meyve ve eti 12. aydan ön­ce vermemek gibi uygulamalar yüzyılı­mızın ortalarına değin sürmüştür. II. Dünya Savaşı sonrasında ise beslenme alışkanlıklarında görülen değişiklikler devrim sayılabilecek niteliktedir. Bunda çeşitli etkenler rol oynamıştır:
• Toplumsal alışkanlıklar ve yaşam bi­çimleri Önemli ölçüde değişmiştir.
• Sütçocuğunun sindirim işlevleri daha İyi anlaşılmış, süt dışındaki besinlere de kolayca uyum sağlayabileceği konusun­da bilgiler elde edilmiştir.
• Yalnızca süte dayalı beslenmenin dengesiz olabileceği, protein, demir ve kalsiyum eksikliğine yol açabileceği görülmüştür.
• Gıda sanayisindeki gelişmeler bebek­ler için kolay sindirilebilir besinler üre­tilmesini, ayrıca iklim ve mevsimlerden bağımsız olarak her türlü besinin bulun­masını sağlamıştır.
MEMEDEN ERKEN KESMENİN RİSKLERİ
Beslenmedeki bu devrim, 1960larla 1970’lerde Batı toplumlarında bebekle­rin zamanından çok önce, yaklaşık Üç aylıkken memeden kesilmesiyle sonuç­landı. Oysa sütçocuklannın 1950’lerdeki beslenmesi konusunda ABD’de ya­pılan karşılaştırmalı araştırmaların gös­terdiği gibi memeden erken kesmenin önemli tehlikeleri vardı.

Memeden erken kesmenin başlıca sakıncaları şöyle sıralanabilir:
• Alerjiye yatkın bebeklerde, pek çok besine karşı küçük yaşta alerji gelişir.
• Bebeğe kolaylıkla aşırı kalori ve/ya da protein yüklenebilir.
Başta karaciğer ve böbrek olmak üze­re organlara aşırı metabolizma yükü bi­ner.
• Dişlerde çürüme riski artar.
• Yüksek tansiyon olasılığı artar.

Günümüzde yanlış beslenmenin erişkin yaşta yol açabileceği hastalıklar bilinmekte ve beslenmeyi düzenleyerek bunların ortaya çıkması önlenebilmektedir. Bebeği memeden erken kesmenin riskli olduğu kesin olarak anlaşılmıştır.
Zamanın ve modanın katı kalıpları­nın, kesin ve kısıtlayıcı kurallann öte­sinde günümüzde ek gıdalara başlama zamanı genellikle 4-6. ay olarak kabul edilir.

Anne sütünün ideal bir beslenme için gerekli bütün özellikleri taşıdığı, bebeğin hem enerji, hem de besin ge­reksinimini tümüyle karşılayabildiği ke­sin olarak bilinmektedir. Bu durumda bebeği mama ve homojenleştirilmiş süt­le beslenmeye zorlamak, sindirim siste­minin henüz olgunlaşmamış ve ban maddeleri yeterince özümseyecek yapı­ya erişmemiş olduğu göz önüne alınır­sa, hiç doğru değildir.
Annenin sütü yoksa ya da emzirme­si olanaksızsa bebek 4-6 aylık oluncaya değin sindirim sisteminin sınırlı işlev­lerine uyarlanmış sütlerle beslenmeli­dir.

Memeden kesme için bir uygulama önerisi

06.00 anne sütü
10.00 tahıl maması
14.00 anne sütü
18.00 anne sütü
22.00 anne sütü
• Tahıl mamasını hazırlamak için sebze suyuna bebeğe uygun miktarlarda pirinç unu, sebze püresi, homojenleştirihniş et ve saf sızma zeytinyağı katılır.
• Aşamalı olarak pirinç unu yerine irmik ve daha sonra şehriye koyulabilir.
• İlk sebzeler olarak patates ve havuç kullanılır; daha sonra başka mevsim sebzeleri eklenebilir.
• Bazı öğünlerde et yerine beyazpeynir verilebilir.
• Altıncı aydan sonra yumurtaya, dokuzuncu aydan sonra balığa başlanabilir. Yeni besinlere birkaç günlük aralarla başlanmalıdır; böylece uyumsuzluk gelişip gelişmediği anlaşılabilir.
• Anne sütü kesilirken homojenleştirihniş ya da suyu sıkılmış olarak taze mevsim meyveleri (elma, armut, muz vb) verilebilir.
• Özel “geçiş” sütü ya da inek sütüyle birlikte bisküviye de başlanabilir. Un halinde ezilmiş 1-2 kaşık bisküvi, biberonun içine koyularak verilir.
Bebek memeden kesilmesine karşın günde 500 cc kadar süt içmeyi sürdürerek gereksindiği kalsiyumu (günde 500-600 mg) alabilir. Et ve tahıllarla alınan günlük kalsiyum miktarı ancak 50 mg kadardır. Besinlere tuz koyulmaz. Bu yaşta fazla tuz verilmesi, yatkmhğı olan bebeklerde ileride yüksek tansiyona yol açabilir.

Önemli bir not

Anne sütü ya da anne sütüne yakın özel sütler 6 ay için yeterlidir.
Yalnızca süte dayalı beslenme 5-6 aya değin önerilebilir.
Glütenli unlar bebek memeden kesilmiş olsa bile 5-6 aydan önce kullanılmamalıdır.
4-5 aydan önce sebze verilmez.
5-6 aydan önce et verilmez.