Sağlık Sözlüğü-Y

YUMURTLAMA (Ovulasyon). Dişiler­de dönüşümlü olarak cereyan eden bir olay. Her yumurtlamada bir tek yumurta; karın boşluğuna salınır. Salgı İnceleme Yöntemi İle Yumurtlama Zamanını Anlama Adet döngüsünde salgılanmakta olan östrojen ve progesteron hormonları tesiriyle rahim ağzından salgılanan mukus (kaygan, yapışkan sıvı) döngünün günlerine göre farklılıklar gösterir. Eğer bu farklılıkları anlayabilir ve doğru bir...

YUMURTALIK İLTİHABI (Ooforit). Dişi cinsiyet bezleri olan överlerin il­tihaplanması. YUMURTA KANALLARI İLTİHABI Hastalığın Nedenleri Eğer mikroplar rahim iltihabına sebep oluyorsa yumurta kanallarının da iltihaplanmasına yol açarlar. Rahim iltihabına yol açan mikroplar dışında verem mikropları da yumurta kanallarında bu tür bir hastalığa neden olabilirler. Eğer kadınlar çocukluk veya gençlik dönemlerinde verem hastalığı atlatmışsa en...

YUMURTALIK (Över). Överler, dişi cinsiyet bezleridir. Anatomisi: Överler, 4x2x1 cm. boyutla­rında, badem biçimli organlardır. Çocuk doğurmamış kadınlarda, ilyak atarda­marların ayrılma yerinin önünde, rahim ve fallop borularını kaplayan geniş bağa bağlı olarak, pelvis duvarına yapışık du­rumdadırlar. Doğurmuş kadınlarda, ko­num değişken olmakla beraber, daima fallop borularının açık ağızlarına yakındırlar. Yumurtalıkların bir korteks, bir de...

YORGUNLUK. İki tip yorgunluktan söz edilebilir: 1. Organik yorgunluk: Ağır kas idmanı sonucu, kanda laktik asit gibi, kasdoku-su metabolizması artık ürünleri belirir; 2. Psikolojik yorgunluk: Sinir dokusu yorgunluğu söz konusu olmadığından, burada artık madde birikimi yoktur. Bu durumda yorgunluk, can sıkıntısının bir ifadesidir. Can sıkıntısı, tekdüze veya istenmeyen bir işin yapılması sırasında...

YILDIZSI GANGLİYON Boyunda üç tane sempatik sinir gangliyonu vardır: En üstteki, ikinci ve üçüncü boyun omu­runun karşısında, ortadaki, altıncı boyun omurunun karşısında ve en alttaki de, birinci kaburga boynunun üstünde bulu­nur. En alt gangliyon, çoğu kişide birin­ci torakal gangliyonla (göğüs gangliyo-nuyla) birleşir. (Birinci torakal gangli­yon, birinci kaburga boynunun altında­dır). Bu...

YENİ DOĞANIN HEMOLİTİK HAS­TALIĞI (Yeni doğan sarılığı) Bu hastalı­ğın nedeni, bebek kan hücreleriyle, anne kanı arasındaki uyuşmazlıktır. Anne kanı antikorları, plasenta'dan (son) geçebil­mekte ve bebek hücrelerini yıkmaktadır. Bu uyuşmazlık, aşağı yukarı bütün vaka­larda, Rh-faktörüne ilişkindir (bkz. Kan Grupları) ve Rh-negatif bir annenin Rh -pozitif bir bebeğe karşı antikor oluştur­masına bağlıdır. Gebenin...

YEMEK BORUSU (Özofagus). Yutak ya da boğazla mideyi birleştirir. Göğüs boşluğunda, diyaframa uzanır ve onu geçip mideye varır. Organın hastalıkla­rı; kanser, hiatus fıtığı , kaza so­nucu oluşan daralmalar (örneğin, kılıç yutan birinin yapabileceği ufak bir yan­lışlık sonucu, ya da yakıcı madde içilmesiyle), alt uçta oluşan spazm sonucu daralma, karaciğer sirozu...

YATAK YARALARI. Durumlarını sık ve düzenli olarak değiştiremeyen yatalak hastalarda oluşur. Özellikle, topuklar ve kuyruk sokumu bölgesinde bu yaralara sık rastlanır, çünkü bu bölgelerde deriye olan basınç, kan akımına engel olmakta ve dokularda ölüme yol açmaktadır. Ya­tak yaralarına, omuzlar, dirsekler ve ayak bileklerinde de rastlanır. Etkilenen böl­ge başta morarır; ondan sonra...

YATAĞA İŞEME (Enuresis). Yatağa işemektir. Bir çocukta bu hal varsa, di­yabet, böbrek hastalığı ya da mesanenin sinirsel kontrolunda bir bozukluk aran­malıdır. Hiçbir organik anomali bulun­madığı halde, bu durumun aslının psiko­lojik nedeni araştırılır. Genellikle, çocu­ğun üstüne fazla düşen anne ve babalar, bu psikolojik nedeni oluşturur: Unutul­mamalıdır ki, 18 aylık olana kadar, nor­mal...

Yaşlılık Psikolojisi Fiziksel şikâyetler yaşın ilerlemesiyle artış gösterir. Kişilerin sürekli olarak hastalıklarından yakınarak doktora başvurmaları ve sağlıkları üzerine aşırı titizlenmeleri söz konusu olabilir. Yaşlılık sebebiyle olayların idrakinde düşüş, yaratıcılıkta azalma, dikkatini verememe, düşünme hızının yavaşlamasıyla karşılaşılabilir. Zihinsel değişmelerle birlikte kişilikte de değişiklikler oluşturan yaşlılık kişilerin yeni oluşan koşullara uyumunu, farklı düşünceleri...

YARIK DAMAK Cenin'de bu­run, üst dudak ve damak, üç ayrı doku kitlesinin birleşmesiyle oluşur. Alın böl­gesinden aşağı doğru, frontonasal (alın -burun) uzantısı, her iki yandan orta çizgiye doğru, sağ ve sol maksiller (üst-çene) uzantılar ilerler. Alın burun uzan­tısı, üst dudağın ortasını, burnu, alnı ve sert damağın en ön bölümünü yapar. İki maksiller...

YAPIŞIKLAR (Adhezyonlar). Vücutta­ki yapıların çoğu, birbirleri üzerinde ser­bestçe hareket edebilmelerini sağlayacak dokularla birbirinden ayrılmıştır: Akci­ğerleri göğüs duvarından ayıran plevra zarıdır; eklemlerin iç yüzleri kaygan sinovia zarıyla örtülüdür; karın içi organ­larının birbiri üzerinde serbestçe hareke­tini sağlayan yapı, bu organların üstünü örten periton zarıdır. Bazen bu zarların da iltihaplandığı görülür. Bu iltihaplan­manın nedeni...