Sağlık Sözlüğü-I

İN VİTRO. Deney koşullarında oluşan biyolojik reaksiyonlara verilen addır: Kelimenin anlamı, "cam içinde"dir. Bu­nun karşıtı olan "in vivo", "hayat için­de" demek olup, canlı organizmalarda oluşan reaksiyonlar için kullanılır. Be­lirli bir ilacın, in vivo ve in vitro etkile­rinin aynı olması gerekmez. İn vitro Nedir?                 İn vitro İngilizce kökenli bir kelimedir. Biyoloji ve...

İNTİHAR. İntiharın, en çok, dünyanın gelişmiş bölgelerinde görülmesi, gerçek bir çelişkidir. Gelişmemiş yerlerde, ke­limenin anlamı dahi bilinmeyebilir. Bu çelişkinin açıklamasını yapmaya kalkı­şanlar, şu özelliklerden söz ederler: Sanayi devrimi, tarımsal yaşam sürdü­ren, ailenin her bireyinin kendini ya­rarlı görebildiği belirli bir aile düzeni olan toplulukların dengesini değiştirmiş­tir. Günümüzde, yaşlı kişiler, toplumda önemi ve...

İNTERFERON. Enfeksiyöz hastalıkla­rın çoğunun önlenmiş ve hatta bir bö­lümünün tamamen ortadan kaldırılmış olmasına rağmen, bir büyük grup, tedavi yöntemlerinin çoğuna dirençlidir: Bu,-vi­rüs hastalıkları grubudur. Adi nezle, su­çiçeği, kızamıkçık ve kabakulak gibi ha­fif hastalıklar ya da ansefalit ve sarı humma gibi ağır hastalıklar, hep bu gruptandır. Interferon ilk olarak 1957 yılında,...

İNSÜLİN. Pankreas'ta iki cins hücre bu­lunur. Birinci tip hücreler, pankreas ka­nalında, duodenuma iletilen bir sindirim fermentini yapar; ikinci tip ise, ayrı ayrı hücre gruplarını oluşturan (bu hücre grupları, Langerhans adacıkları adını alır) ve insülinle glukagon hormonlarını salgılayan hücrelerdir. İnsülinin varlığı 1909'da iddia edilmiş, fakat izolasyonu, ancak 1922 yılında, Macleod, Banting...

İNSİZYON (Şak). Özellikle karında, çok sayıda, özel adla tanınan cerrahî insiz-yonlar (şaklar) vardır. Bunların belki de en tanınmış olanı, karın sağ alt kısmın­da, üye kemiğinin ön üst dikeninin 2,5 cm. kadar iç tarafında yapılan Mc. Bur-ney insizyonudur. Bu girişim, karın kas­larını kesmektense, ayırmaya yönelir ve apendiksi çıkartan ameliyatlarda kulla­nılır. Diğer...

İNSAN (Dünyadaki yeri). Dünyada­ki bütün canlılardan farklı bir yapısı olan insan veya biyolojideki tanımla­masıyla homo sapiens'dir. İnsanları hay­vanlardan bu denli farklı kılan özellikler nelerdir? Kuşkusuz beynimiz öteki hay­vanlara oranla çok üstündür ve bu üs­tünlük bizi gezegenimizin egemen canlısı yapmaktadır. Fiziksel özelliklerimizin çoğu, yalnız insana özgü değildir. Ama insanoğlunda bunlar bir...

İLTİHABİ REAKSİYON. Vücudun, 1. Bakteri, virüs, mantar, protozoon ve solucanlar; 2. Mekanik ve fizik etkenler (sıcak, soğuk, radyasyon, vb.); 3. Bağı­şıklık reaksiyonu (antikorların, antijenle­re karşı reaksiyonu; bkz. Allerji); 4. Kan­ser tarafından yaratılan yıkıma karşı bir korunma reaksiyonudur. Bu reaksiyon, akut ya da kronik olabilir ve şu şekil­lerde sonuçlanabilir: a) Rezolüsyon: Tamamen...

İLEİT Nedeni: Bilinmemektedir. Bazıların­ca bir çeşit antikor-antijen reaksiyonu­dur. Barsak duvarı kızarıp şişer ve kalın bir hortumu andırır, barsak kıvrımları da birbirine yapışır. Hastalık, genellikle ileum'da bulunmakla birlikte, ince ya da kalmbarsağm diğer bölgelerinde de gö­rülebilir. Belirtileri: Karın ağrısı ve ishal­dir. Genellikle hasta, apandisit teşhisiy­le ameliyat edilir ve doktor, ameliyatta iltihaplı barsak...

1. Morfin alışkanlığı: Alışkanlık şiddet­lidir; hem organik, hem psişik alışkan­lık vardır. 2. Barbitürat ve alkol alışkanlığı: Alış­kanlık kuvvetlidir; psişik ve organik alış­kanlık vardır. 3. Kokain alışkanlığı: Alışkanlık şiddet­lidir, yalnız psişiktir. 4. Amfetamin alışkanlığı: Alışkanlık kuvvetli değildir. Psişik ve bazen de ha­fif bir organik alışkanlık vardır. 5. Hallusinogen (L.S.D.) alışkanlığı:...

İKTİDARSIZLIK (Empotans). Erkeğin cinsel birleşmede bulunamaması halidir. Nedeni, organik veya psikolojik faktör­lere dayanabilir, geçici veya devamlı ola­bilir. Nedeni: Ereksiyon olamaması, erbezlerini; tiroid bezini veya hipofizi il­gilendiren iç salgı fonksiyonu hastalıkla­rında görülebilir. Ender olarak, gergin sünnet derisi gibi yerel bozukluklar, tabes dorsalis gibi merkez sinir sistemi hastalıkları, tedavi edilmemiş şeker veya kronik...

İDRAR. Böbreklerce salgılanan ve üre-terler yoluyla, idrar torbasına geçip, ora­da biriken ve idrar torbasından, üretra kanalıyla dışarı atılan sıvıdır. Sağlıklı durumda, bileşimi,belirli sınırlar için­de değişmez ve idrar tahlili, hastalık teşhisinde, çok yararlı bir araçtır. İdrar numunelerine, protein, şeker reaksiyon­ları uygulanır ve özgül ağırlığı tayin edi­lir. Santrifüj sonucu toplanan sediment (tortu)...

İDMAN. Modern toplumlarda, egzersi­zin önemi gittikçe fazla anlaşılabilmek-tedir, çünkü çalışma yaşamı çoğu zaman, oturmayı gerektirir. Bununla birlikte, bu konuya, gereğinden fazla önem vermek de doğru değildir. İdmanın, genel sağlık durumuna olan etkisi küçümsenemez. Normal bir kişi için idman, görev değil, zevk olmalıdır. Bunun ancak iki ayrıca­lığı vardır: 1. Son yıllarda,...